Жил бүр уламжлал болгон зохион байгууллагддаг томоохон арга хэмжээ бол “Монгол улсын Эдийн засгийн форум”. Энэ жилийн эдийн засгийн форум “ИТГЭЛЦЭЛ-ирээдүйг гэрэлтүүлэх эхний алхам” уриан дор эхний өдрөө амжилттай  зохион байгуулагдлаа.

Засгийн газрын ордны танхим тус бүрд олон асуудлаар хуралдсан бөгөөд барилга, үл хөдлөх хөрөнгийн салбарынхан  “Монгол улсын барилга, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл хөрөнгө оруулалтын орчин” сэдвээр “Б” танхимд  хуралдсан юм.
Хурлыг нээж Барилга, хот байгуулалтын сайд Д.Цогтбаатар “Үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийн орчин" сэдвээр илтгэл тавьсан юм.

Тэрээр илтгэлдээ:  Барилгын салбарыг авч үзэхэд нэг өвөрмөц шинж чанар нь 90-н жилийн хугацаанд энэ салбар ямар нэг тодорхой дэмжлэггүйгээр өөрөө хөгжиж бий болсон. Бид барилгыг зөвхөн барих биш, эдийн засагт эерэг нөлөө үзүүлэх талаас нь харж, цааш ашиглах хугацааг нь сайн тооцоолох хэрэгтэй. Ингэснээр үл хөдлөх хөрөнгө олон жил эргэлтэнд орж, эдийн засаг ч үүнийг дагаад хөгжих боломжтой. 

Барилгын салбарыг тоон үзүүлэлтээр авч үзвэл хамгийн том зах зээлийг эзэлж байна. Хүчин чадлаар нь авч үзвэл ажиллах хүчний тал дээр мөн хамгийн том салбар. МУ-ын барилгын салбарт 5500 орчим аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаа үзүүлэлт гарсан. Эдгээр аж ахуйн нэгжид 95,700 хүн ажиллаж байгаагаас харахад хамгийн их ажил олгогчтой салбар юм.

2010-2012 оныг барилга угсралт засварын ажлын эргэлтээр нь авч үзвэл 463 тэрбум төгрөгийн ажил хийгдэж байсан бол 2012 он гэхэд энэ үзүүлэлт 2,5 дахин өссөн. Яагаад энэ 2012 оныг онцолсон гэхээр "Чингис" бондын санхүүжилтыг  барилгын салбарт 2012 оноос хойш ашигласан. Гэтэл тухайн үед барилгын салбарт хөрөнгө оруулалт оруулаагүй байхад өөрөө зорилготойгоор өссөн. Энэхүү хурдацтайгаар өссөн байдал дөрвөн жилийн дотор 463 тэрбумаас 2,1 их наяд руу ороод явж байгаа нь энэ салбарын эдийн засгийн өсөлт 5 дахин өссөн амжилттай байна.

Орон сууцны хангамжийн талаар яривал Монгол улсын нийт хүн амын 26% нь тохилог орон сууцанд амьдарч байна. Улаанбаатар хотыг авч үзвэл хүн амын 40% нь орон сууцанд амьдарч, үлдсэн 200 мянган өрх орон сууцны хэрэгцээ шаардлагатай байгаа юм. Ойрын 5 жилд 60 мянган өрх орон сууцанд орох төлөвтэй байгаа. Бодит эрэлтээр нь харвал төлбөрийн чадвартай 60 мянган өрх байна.

 2010 онд орон сууцанд амьдардаг иргэд 25% орчим байсан бол өнөөдрийн байдлаар нийт хүн амын 30%- нь орон сууцтай болсон. Харин 2021 онд нийт хүн амынхаа 67%-ийг орон сууцаар хангах зорилт тавьж байна. 

Үл хөдлөх хөрөнгийн салбарт макро эдийн засгийн хүндрэл маш том эрсдэлийг дагуулж байна. Үүнтэй холбогдуулсан бүтээн байгуулалтын нөөц хомсдож, эдийн засаг хумигдаад ирэхлээр, ажлын байр, цалин хөлс зэрэг нийгмийн асуудал нь дагаад хямардаг. Барилгын чанар стандарт, норм дүрэм хоцрогдсон системээр явж байна. Мөн эрх зүйн орчин муу байгааг дурьдаад шинэчилж шийдвэрлэх олон ажил байгааг  илтгэлдээ дурьдлаа.

Онцлох таатай мэдээ дуулгахад: Цаашид орон сууцжуулах үйл ажиллагааг тэтгэврийн сантай холбох талаар хэлэлцэж байгааг дуулгасан юм. Энэ шийдвэр хэрэгжвэл Монголд хямд үнэтэй орон сууцны барилгын ажил  зогсохгүй үргэлжлэх болно хэмээгээд энэ талаар ирэх долоо хоногт ажлын хэсэг дахин хуралдахаа мэдэгдсэн юм.

Мөн ипотекийн 8%-ийн зээл цаашид хэвийн үргэлжлэх бөгөөд орон сууцны зээлийн урьдчилгаа 30%-ийг бууруулж,  10% болгон бууруулах болсон шийдвэрийн талаар дурьдаж үлдсэн 20%-ийг Засгийн газрийн зээлийн батлан даалтын сангаас гаргахаар болсныг онцолсон юм. Өөрөөр хэлбэл иргэд орон сууцны зээлд хамрагдахаар болвол 10%-ийн урьдчилгаа төлбөрөө төлөөд зээл авах боломжтой болж байгаа юм. Мөн орон сууцны талбайн хэмжээг 80м/кв-аас доош байхаар заасан байсныг хүчингүй болгож, цаашид талбай харгалзахгүй орон сууцны зээлд хамрагдах шийдвэр гарсан зэрэг эерэг мэдээллээр дүүрэн хуралдаан боллоо.

Мэдээг оруулсан: А. Oч
Эх сурвалж: Барилга.мн